Erdem Yücel

1 May?s ??çi ve Emekçiler Bayram?, dünyan?n ço?u ülkelerinde co?kuyla kutlan?rken bizde hep sorun olmu?tur, Al?n teriyle geçinmeye çal??an i?çi ve  emekçiler y?lda bir kez bayramlar?n? kutlamaya çal???rlar, Baz? ülkelerde bu hak onlara çok görülür.
?stanbul’da bu bayram?n ?ehrin ana meydan? Taksim’de kutlanmas? güvenlik nedeniyle yine engellendi(!)  
?ngiltere Londra’da Trafalgar Meydan?, Fransa Paris’te Bastille Meydan?, ABD’de Washington Beyaz Saray’?n yan?nda,  Rusya Moskova’da K?z?l Meydan…
?spanya’da, Barcelona, Almanya’da Berlin, Avusturya’da Viyana, ?talya’da Roma ve Yunanistan’da Atina’n?n ünlü meydanlar?nda 1 May?s kutland?. ?stanbul’un simgesel tarihi meydan? Taksim’de ise kutlamaya izin ç?kmad?. Taksim saplant?s?n? anlayabilmek gerçekten çok zor. 1 May?s’ta ?stanbul’da bir yerden bir yere gidebilmenin olanaks?z oldu?unu medyadan, televizyondan izledik. Özellikle Saraçhaneba??’nda Bozdo?an kemeri önündeki pe? pe?e dizilmi? polislerin görüntüleri san?r?m bu y?l ki 1 May?s’a damga vuran foto?raf olmu?tur. Özellikle Taksim’e ç?kabilmek için çaba göstermeyen, sa?duyulu davran??la CHP yönetimi kutlanmal?d?r. Böyle yaparak ?stanbul’da bir zafer daha kazand?klar?n? söyleyebiliriz.
Ya?ananlar bir yana benim akl?ma tak?lan baz? sorular var. Örne?in; Baz? emekçiler emekçi olduklar?n? biliyorlar m?? Türkiye’de emekçiden yana siyasi partiler, konfederasyonlar, sendikalar varsa da onlar emekçi haklar? konusunda ne kadar duyarl?lar?
Bunlar anayasan?n yan? s?ra eme?in ve emekçinin haklar? yönünden durulmas? gereken; daha do?rusu tart???lacak konulard?r. 
?imdi gelelim; emek nedir konusuna:  
Sözlüklerin en basit ?ekilde tan?mlad???na göre emek bir ?eyin üretilmesine yönelik insan etkinli?idir. Bunun içinde özverili, emek isteyen çal??malar yap?lmal?d?r.  Bir ba?ka tan?ma göre bir i?in yap?labilmesi için harcanan beden ve beyin gücü eme?i olu?turur. Bunun sonucu olarak; emek i? piyasas?nda etkili olarak teknolojinin yard?m?yla üretim gücünü ortaya ç?kar?r ve ülke ekonomisini güçlendirir. 
Bu konuda çe?itli atasözleri dilimize yerle?mi?tir. Bunlar?n ba??nda; bir i?e emek vermek, eme?i bo?a gitmek,  emek harcamak ve eme?ine dönmek gibi deyimler gelir. 
Türkiye’mizde emekçi denildi?inde öncelikle akla i?çi s?n?f? gelir. Ancak bu yanl?? bir tan?mlamad?r. Kamuda veya özel sektörde olsun;  bedensel ve beyin gücünü bir i?i yapabilmek için harcayanlar?n tümü emekçidir. Örne?in sa?l?k emekçileri, yap? sanat? emekçileri, maden emekçileri, tar?m emekçileri,  müzeci emekçileri, bas?n emekçileri,  akademisyenler, gazeteciler, yazarlar gibi…
Bunlardan baz?lar? emekleri kar??l??? haklar?n? al?r, baz?lar? ise i?verenler taraf?ndan sömürülür. Ne garip çeli?kidir ki; bazen emekçiler sömürüldüklerinin fark?na bile varmadan sömürenlerden onlardan yana olurlar Onlar ne  zaman uyan?rlar  ve haklar?n? alacak düzeye gelecekler... Bilebilmek biraz zordur.  Bülent Ecevit d???ndaki iktidarlar her zaman sermayeden ve patronlardan yana olduklar? da ülkemizde ya?anan gerçeklerdendir.
Emekçinin geçmi?ine bakt???m?zda; Bat?daki sanayi devriminden XX. Yüzy?l ba?lar?na kadar geçen süreçte emekçilerde önemli bir de?i?im olmad??? görülür. Dünya ülkelerinde tar?mdan sonra a??r sanayi ve tüketim üstünlü?ünü yitirmi?, akla bilime dayal? teknolojik giri?imcili?e yerini b?rakm??t?r.  Bu dönemde finans sektörü d???nda belirli saatler aras?nda çal??an veya zorunlu çal??t?r?lan emekçiler her zaman tart??ma konusu olmu?tur. Yine bu dönemlerde e?itim kalitesinin, niteli?inin artmas? üzerine i?letmeler insan kaynaklar?ndan yararlanabilmek için bir tak?m karma??k politikalar izlemi?lerdir. Baz? emekçilerin ve onlar? destekleyen sendikalar?n giri?imleriyle ücretlerin yeniden düzenlenmesinin önü aç?lm??t?r. Buna ra?men yine de sömürülen emekçiler olmu?tur. 
XIX. Yüzy?l?n sonlar?na do?ru ülkemizde de emekçilerin i?i b?rakmak gibi baz? eylemlere giri?tikleri görülmü?tür. Ancak bunlar yasal bir zeminde geli?ememi?lerdir. Cumhuriyet döneminde I May?s Amele bayram? olarak kutlanm??, so?uk sava? y?llar?nda ismi bahar bayram? olmu?tur.  20 ?ubat 1947’de yürürlü?e giren bir yasa ile k?smen de olsa emekçiler baz? haklar elde etmi?lerdir. Ancak emekçiler grev haklar?n? 1961 Anayasas? ile kazanm??larsa da yap?lan düzenlemeler ancak 1963 y?l?nda tamamlanabilmi?tir. Buna ra?men “Çorum Belediye ??çilerinin Yürüyü?ü” gibi baz? eylemlerde bulunulmu?tur. Bunun öncesinde emekçiler 31 Aral?k 1961 de “Saraçhane Mitingi”, 3 May?s 1962 de “Açlar?n Yürüyü?ü” önemli emekçi eylemleri olmu?tur. Belediye emekçilerin grev hakk?n? kazanmas?ndan sonra 7 Kas?m 1963 tarihindeki Bursa Belediyesi otobüs ?oförlerinin grevi ile emekçiler baz? haklar? elde etmi?lerdir.
Türkiye tarihinde emekçi hareketleri bat?ya göre çok daha geç ba?lam??t?r. Sözünü ete?imiz emekçi hareketlerinden sonra da bu konuda baz? eylemler ve giri?imler olmas?na ra?men yine de emekçilerin tam haklar?n? elde ettiklerini söylemek oldukça zordur.